Nieprawidłowo wykonana usługa stomatologiczna, a odpowiedzialność zawodowa lekarza?

Odpowiedzialność cywilna:

Niezachowanie odpowiedniego poziomu dokładności stanowi podstawę materialnoprawną do powzięcia stosownego działania na gruncie prawa cywilnego które w konsekwencji może prowadzić do uzyskania przez legitymowanego odpowiedniego do wysokości poniesionej szkody-odszkodowania, a w przypadku wystąpienia krzywdy- zadośćuczynienia.

Nieprawidłowo wykonana usługa stomatologiczna, czy inny błąd medyczny popełniony  w ramach realizacji usługi specjalistycznej lekarza może również prowadzić do poniesienia odpowiedzialności na gruncie innej gałęzi prawa.

Niezależnie od odpowiedzialności cywilnej lekarz ponosi również:

• odpowiedzialność karną;
• odpowiedzialność zawodową oraz
• odpowiedzialność dyscyplinarna

Jednakże wskazana odpowiedzialność różni się od siebie nie tylko w zakresie wymierzanej kary ale również jest podejmowana na wniosek różnych podmiotów, nie zawsze samego poszkodowanego.

Odpowiedzialność karna:

Rozstrzygając kwestię odpowiedzialności karnej lekarza należy, jak wskazuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r. (II KK 124/12), zadać w sprawie pytanie: “Czy postępowanie lekarza w konkretnej sytuacji i z uwzględnieniem całokształtu okoliczności istniejących w chwili zabiegu, a zwłaszcza tych danych, którymi wówczas dysponował albo mógł dysponować, zgodne było z wymaganiami aktualnej wiedzy i nauki medycznej oraz powszechnie przyjętej praktyki lekarskiej?”

W przypadku negatywnej oceny postawy lekarza będzie można “mówić” o zawinionym błędzie, a wskazany błąd skierować na wokandę do sądów karnych.

Niewłaściwa diagnoza, hospitalizacja, czy zaniechanie wykonania odpowiednich badań mogą prowadzić do bezpośredniego narażenia pacjenta na utratę życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Czyn określony w art.160 par.1 Kodeksu karnego jest czynem zabronionym, ściganym z urzędu, co oznacza, że do wszczęcia postępowania przygotowawczego nie jest wymagany wniosek określonej osoby, a  jedynie zawiadomienie o przystępstwie, lub powzięcie takiej informacji z urzędu.

Postępowanie karne przewiduje również możliwość dochodzenia wyrównania poniesionych strat moralnych i materialnych. W przypadku skazania lekarza za popełnione przestępstwo sąd samodzielnie może przyznać poszkodowanemu odpowiednio odszkodowanie lub zadośćuczynienie.- art. 46 par.1 kodeksu karnego. Wniosek o takiej samej treści, do zamknięcia przewodu sądowego, może zgłosić również prokurator, albo sam pokrzywdzony.

Odpowiedzialność zawodowa:

Podstawą odpowiedzialności zawodowej lekarzy są przepisy ustawy o izbach lekarskich oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Fundamentalne obowiązki specjalistów zawodów medycznych zostały opisane odpowiednio w art. 8  oraz art.4 ww. ustaw. Przytoczona podstawa wyróżnia następujące zasady postępowania:

• Przestrzeganie zasad etyki lekarskiej
• Przestrzeganie przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza
• Stosowanie się do uchwał organów izb lekarskich

oraz

• wykonywanie zawodu zgodnie z aktualną wiedzą medyczną
• leczenie dostępnymi metodami i środkami zapobiegania oraz rozpoznania
• zachowanie należytej staranności

Odpowiedzialność zawodowa wynika wówczas z nieprzestrzeganych norm wykonywanego zawodu oraz naruszonych zasad i etyki lekarskiej.

Przebieg postępowania określa rozporządzenie Ministra zdrowia i opieki społecznej z 26 września 1990 r. W sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarza.

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej:

Rzecznik odpowiedzialności zawodowej wszczyna postępowanie na podstawie skargi poszkodowanego. W przypadku uzyskania niezbędnych informacji o możliwości wystąpienia przewinienia organ w pierwszej kolejności przeprowadza postępowanie wyjaśniające.

W toku sprawy rzecznik odpowiedzialności zawodowej obowiązany jest działać w celu szczegółowego wyjaśnienia interesu obydwóch stron.

Postępowanie wyjaśniające może polegać m.in. na:

• przesłuchaniu lekarza
• przesłuchaniu świadków
• wydaniu opinii biegłego

Jednocześnie organ zobowiązany jest zbadać dowody zarówno na  korzyść jak i niekorzyść lekarza którego dotyczy postępowanie.

Postępowanie przed rzecznikiem odpowiedzialności zawodowej może skończyć się:

1. postanowieniem o umorzeniu postępowania wyjaśniającego – w przypadku braku dostatecznych okoliczności wskazujących o winie lekarza
2. wystąpienie z wnioskiem o ukaranie do sądu lekarskiego- w przypadku zasadności stawianych zarzutów

Sądy lekarskie:

Kolejnym etapem pociągnięcia do odpowiedzialności zawodowej lekarza jest skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie przed sąd lekarski. Postępowanie odbywa się przy obowiązkowym udziale rzecznika odpowiedzialności zawodowej, a sąd “wymierza karę biorąc pod uwagę stopień winy, naruszenie zasad etyki i deontologii zawodowej, naruszenie przepisów o wykonywaniu zawodu lekarza, skutki czynu oraz zachowanie się obwinionego przed popełnieniem przewinienia zawodowego i po jego popełnieniu.

Prawo odwołania się od orzeczeń sądu I instancji przysługuje obwinionemu i rzecznikowi odpowiedzialności zawodowej, a w części dotyczącej winy również pokrzywdzonemu. Naczelny Sąd Lekarski może utrzymać w mocy, zmienić lub uchylić zaskarżone orzeczenie.

Odpowiedzialność dyscyplinarna:

Odpowiedzialność dyscyplinarna jest niezależnym sposobem pociągnięcia lekarza do odpowiedzialności za błąd medyczny. Wyróżniona autonomia uzasadnienie znajduje w art. 54 ustawy o izbach lekarskich wskazując, że “Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy toczy się niezależnie od postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego dotyczącego tego samego czynu.”

Jednocześnie jeżeli wynik w ich rozstrzygnięciu będzie miał wpływ na decyzję w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarza (o odpowiedzialności zawodowej poniżej) to takie postępowanie można do czasu rozstrzygnięcia sprawy zawiesić.

Przebieg postępowania dyscyplinarnego izb lekarskich reguluje Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej z dnia 7 kwietnia 1936 r. Wydane w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości o postępowaniu dyscyplinarnym izb lekarskich.

Istotne jest również, że postępowanie w przypadku odpowiedzialności dyscyplinarnej wszczyna się jedynie na wniosek zarządu okręgowej izby lekarskiej, a nie samego pokrzywdzonego. A do orzekania w sprawach dyscyplinarnych powołane są w pierwszej instancji sądy dyscyplinarne Naczelnej Izby Lekarskiej wybierane przez rady tych izb. Natomiast w przypadku instytucji odwoławczych- sąd dyscyplinarny naczelnej izby lekarskiej

Zarówno Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz zawodowej lekarzy tym się różni od toczącego się postępowania karnego oraz cywilnego,że nie wskazuje podstawy dochodzenia roszczenia pieniężnego.