Zadośćuczynienie za uszczerbek na zdrowiu – najważniejsze informacje
Tematyka odszkodowań jest wbrew pozorom dość zawiła i często w jej obrębie funkcjonują pojęcia, które są nieprawidłowo interpretowane albo mylone. Tak właśnie jest z „odszkodowaniem” oraz „zadośćuczynieniem” – pojęciami podobnymi, ale w kontekście prawa i prowadzonych postępowań sądowych zupełnie innymi. Czym jest zadośćuczynienia i czym różni się od odszkodowania?
Pojęcie zadośćuczynienia za uszczerbek na zdrowiu
Zadośćuczynienia za uszczerbek na zdrowiu to rekompensata za szkodę niematerialną, jakiej doznał poszkodowany. Mówiąc jaśniej – jest to świadczenie pieniężne, dzięki któremu zrekompensowane będą wszelkie krzywdy, jakich w wyniku niedozwolonych działań, doznał pokrzywdzony. Zadośćuczynienie to jeden z obowiązujących w polskim prawie sposobów ochrony interesów osób pokrzywdzonych, które ucierpiały np. w wyniku kolizji drogowej, spowodowanej przez osobę trzecią, błędu lekarskiego, celowego uszkodzenie ciała, pozbawienia wolności itd. Co więcej – możliwe jest przyznanie zadośćuczynienia również rodzinie poszkodowanego, który zmarł w wyniku uszkodzeń ciała lub rozstroju zdrowia.
Zadośćuczynienia przyznawane jest z dwóch powodów:
- by choć częściowo wynagrodzić cierpienie fizyczne i psychiczne, jakiego doznał pokrzywdzony (albo rodzina pokrzywdzonego),
- by powstrzymać sprawcę od dalszych prób naruszania dóbr osobistych poszkodowanego i zapobiec podobnym działaniom innych osób.
Wszelkie przepisy dotyczące zadośćuczynienia, ujęte zostały w art. 445 i 448 kodeksu cywilnego.
Zadośćuczynienie a odszkodowanie
Podstawową różnicą między zadośćuczynieniem a odszkodowaniem jest to, że to pierwsze rekompensuje szkody niemajątkowe, zaś drugie – majątkowe.
Co wpływa na wysokość zadośćuczynienia?
Wysokość zadośćuczynienia jest adekwatna do poniesionej szkody, w związku z czym istnieje pewna swoboda w zakresie jej ustalania. Bardzo duży wpływ na nią może mieć określenie procentowego uszczerbku na zdrowiu, co jest ustalane przez biegłego sądowego lub lekarza orzecznika. Przy ocenie powinno brać się jednak również inne okoliczności sprawy, a ustalenie wysokości zadośćuczynienia odbywa się w pełni indywidualnie dla każdej sprawy.
Na wysokość zadośćuczynienia, poza procentowym uszczerbkiem na zdrowiu, wpływać może wiele czynników, takich jak:
- intensywność oraz czas trwania cierpienia fizycznego i psychicznego,
- oszpecenie i kalectwo,
- trwałość skutków, wynikających np. z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia,
- utrata możliwości posiadania potomstwa,
- czyn nierządny i jego skutki, jak np. ciąża czy zarażenia chorobą przenoszoną drogą płciową,
- pozbawienie wolności i jej długość, motywy, jakimi kierował się sprawca czy warunki, w jakich przebywał poszkodowany,
- zniesławienie i jego skutki,
- naruszenie prawa do wizerunku oraz głosu i wiele innych.
Co więcej – wpływ na wysokość zadośćuczynienia mogą mieć również wiek i płeć poszkodowanego. Wszystkie te czynniki muszą być rozpatrzone przez sąd, a przyznana kwota zadośćuczynienia nie powinna odbiegać od sum, jakie przyznawane są w podobnych sytuacjach przez inne sądy.